تهدید عرصه ‌های طبیعی کشور با افزایش آتش سوزی ‌ها

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور به نقل از خبرگزاری صداوسیما، مهدی رهنما، رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در نشست اختصاصی درباره هواشناسی و وقوع آتش سوزی در عرصه ‌های طبیعی، گفت: ما با موضوعاتی که مرتبط با آب و هوا است، پیش بینی و هشدار‌ها در مورد سیل، بهمن و گردوخاک کار می‌ کنیم و کار‌های کاربردی هم انجام می ‌دهیم که به نحوی عامل آب و هوا در آن تاثیر دارد از جمله آتش سوزی که در سالیان گذشته به این نتیجه رسیدیم که محصولی به نام پیش بینی احتمال وقوع رخداد آتش سوزی در عرصه‌ های طبیعی را تولید کنیم این محصول کاملا وابسته است به عوامل آب و هوایی مثل رطوبت هوا، شدت دما، رطوبت خاک و مقدار سطح پوشش زمین از پوشش گیاهی همه اینها را در یک مدل عددی داریم از اینها اجرا می‌ گیریم و یک شاخصی را به عنوان شاخص آب و هوایی یا آتش سوزی را داریم تولید می‌ کنیم و به صورت روزانه این نقشه ‌های پیش بینی آتش سوزی احتمال وقوع آتش سوزی را در اختیار عموم قرار می‌ دهیم.

وی افزود: الان داریم نقشه‌ های پیش بینی را تولید می ‌کنیم تکیه مان بر عوامل طبیعی است مثل رطوبت خاک، هوا و دما و اینها را کنار هم می‌ گذاریم و محاسبه می ‌کنیم آیا احتمال وقوع آتش سوزی با این پارامتر‌ها الان در عرصه‌ های طبیعی وجود دارد یا ندارد؟ نقشه ‌هایی که تولید می‌ کنیم روی سایت پژوهشگاه به صورت برخط داریم در اختیار عموم قرار می ‌دهیم و سازمان‌ های درگیر مثل سازمان منابع طبیعی در سال ‌های گذشته چند بار اعلام کردیم که این محصول آماده است و می ‌توانیم در اختیارشان قرار بدهیم که متاسفانه ارتباط خوبی در این زمینه برقرار نشده و استفاده کافی از آن نمی ‌شود.

مهدی رهنما ادامه داد: ما بر اساس عوامل طبیعی می ‌توانیم ۷۰ تا ۸۰ درصد احتمال وقوع رخداد را دقیق بگوییم، چون این را با نقشه‌ هایی که در سامانه‌ های جهانی پیش بینی شاخص آتش سوزی دارد تولید می ‌شود مقایسه کردیم و اگر عامل انسانی نباشد و مشخص شود عامل طبیعی بوده آتش سوزی بالای ۸۰ درصد دقت داریم و الان مدت ۳ سال است که این داده ‌ها را داریم تولید می‌ کنیم.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، تصریح کرد: بر اساس آماری که داریم تعداد رخداد‌های آتش سوزی در عرصه‌ های طبیعی افزایش پیدا کرده است و یک اطلس آتش سوزی ایران را داریم آماده می‌ کنیم که برای ۵ سال گذشته است که طی ۵ سال گذشته به تفکیک هر استان آورده ایم در کدام استان‌ ها رخداد آتش سوزی کاهشی یا افزایشی بوده که متاسفانه نشان می‌ دهد در اکثر استان ها، حداقل محدوده زاگرس مرکزی رخداد‌های آتش سوزی افزایشی بوده است.

مهدی رهنما اظهار داشت: در مناطق حفاظت شده یکسری قوانین از پیش تعیین شده داریم مثلا ورود دام و چرا ممنوع است در دنیا ثابت شده چرای کنترل شده کمک می‌ کند به کاهش آتش سوزی به چه دلیل؟ در فصلی که پربارش باشد و پوشش گیاهی خوبی در مرتع داشته باشیم در فصل گرما این پوشش گیاهی خشک می ‌شود و اگر این پوشش درو یا چرا نشده باشد، این محلی است آماده برای وقوع آتش سوزی این در دنیا ثبت شده در ایتالیا، آلمان و فرانسه چرای کنترل شده را توصیه کردند برای کاهش آتش سوزی در عرصه ‌های طبیعی متاسفانه در مناطق حفاظت شده ما این نیست یعنی در بسیاری جا‌ها جلوگیری کردیم و خود این دارد به عنوان یک عامل ثانویه کمک می ‌کند تمام مواردی که برای آتش سوزی هست را مهیا می ‌کند و بعد انتظار داریم آتش سوزی اتفاق نیفتد اگر چرای کنترل شده در مناطق حفاظت شده با برنامه ریزی مدون انجام بدهیم احتمال وقوع آتش سوزی را کاهش می‌ دهیم.

وی عامل دیگر افزایش ۴۵ درصدی آتش سوزی ‌ها نسبت به سال گذشته را تغییر رژیم حراراتی دانست که در کشور اتفاق افتاده و افزود: نقشه ‌های پیش بینی آتش سوزی در عرصه ‌های طبیعی که در پژوهشگاه تولید کردیم امسال احتمال وقوع آتش سوزی را به مراتب بیشتر نشان داده نسبت به پارسال و مناطق وسیع تری هم درگیر این حادثه شده از بعد آب و هوا امسال شرایط برای وقوع آتش سوزی در عرصه ‌های طبیعی به شدت مهیا بوده در مناطق زاگرس مرکزی، البرز مرکزی، هزار مسجد و در مناطقی در استان ایلام، کردستان و لرستان شرایط آب و هوایی به شدت مهیای این است که با کوچکترین عامل ثانویه ‌ای آتش سوزی در عرصه ‌های طبیعی داشته باشیم.

مهدی رهنما تاکید کرد: تکنولوژی برای پیش بینی، الان ماهواره‌ هایی هستند که ردیابی می‌ کنند آتش سوزی در عرصه ‌های طبیعی را که از این ماهواره‌ ها در پژوهشگاه استفاده می ‌کنیم روزی ۴ بار ۴ نقشه داریم تولید می ‌کنیم که به شما با احتمال بسیار زیاد، احتمال زیاد، احتمال کم مناطقی که دچار آتش سوزی شدند را شناسایی و اعلام می ‌کنیم یعنی در شبانه روز هر ۶ ساعت نقشه مناطق دارای احتمال آتش سوزی را مهیا می ‌کنیم.

وی در پایان گفت: هر پدیده بحرانی مثل آتش سوزی ۳ اقدام را باید در آن رعایت کرد ۱- باید پیش بینی کنید ۲ - باید پایش کنید ۳- باید پیشگیری کنید اگر این حلقه‌ های زنجیر را قطع کنید دچار مشکل می ‌شوید  تجهیزات از بعد عملیاتی مهم است در مناطقی آتش سوزی اتفاق می ‌افتد که آتش بر، بالگرد و آبپاش نداریم و تجهیزات دیگری که باید از قبل پیش بینی کنیم نداریم یا از فناوری ‌هایی که برای پایش استفاده می‌ کنند در دنیا مثل تصاویری ماهواره ‌ای یا دکل‌ های دوربین دار حراراتی و شناسایی دود، بر اساس هوش مصنوعی که آلارم می ‌دهد می‌توان زود به منطقه رسید، پایش پیشگیری و پیش بینی مهم است ولی ما در پایش، پیشگیری و در پیش بینی مشکل داریم هر ۳ مورد را باید تقویت کنیم.