باروری ابرها راهکاری مقطعی و محدود است

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، سهیلا جوانمرد در گفت ‌و گو با ایسنا از خراسان رضوی در خصوص باروری ابرها اظهار کرد: سازمان هواشناسی جهانی دارای بخش تحقیقات در خصوص تعدیل آب و هوا است و تمامی صاحب ‌نظران دنیا اقدامات عملیاتی و تحقیقاتی خود را در آن ثبت می ‌کنند و درصد موفقیت آن را بیان می‌ کنند. چند سال گذشته مطالعات باروری ابرها در ایران در این آمار ثبت شده است و در آن سایت بارگذاری شده است.

وی بیان کرد: باروری ابرها در بسیاری از کشورها به‌ ویژه امارات صورت گرفته است و موفقیت بسیاری را کسب کرده است، ضروری است که برای عملیات باروری ابرها در منطقه، مطالعات اقلیم ‌شناسی و خردفیزیکی ابر به صورت کامل انجام گیرد. سپس روش انتقال مواد به درون ابر، نوع ماده و زمان تزریق مواد تعیین می ‌شود. با توجه به مطالعات اقلیم‌ شناسی منطقه و امکان ‌سنجی که در مناطق مختلف صورت می‌ گیرد، انتخاب روش باروری ابرها، نوع ماده و بازه زمانی باروری انجام می ‌گیرد. لذا انجام مطالعات قبل از انجام عملیات، از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است.

ارزش میزان آب استحصالی نسبت به هزینه انجام عملیات باروری ابرها نسبتا مطلوب و مناسب است

سهیلا جوانمرد ادامه داد: در امارات ابتدا حدود ۲ الی ۳ سال مطالعات میدانی خردفیزیک ابرهای منطقه با استفاده از هواپیمای مجهز به ابزارهای سنجش فراسنج ‌های خرد فیزیکی ابر صورت گرفته، سپس با توجه به نتایج مطالعات میدانی اقدام به عملیات بارورسازی ابرها انجام شده است. در واقع از گذشته در کشورهای جهان مبحث باروری ابرها مورد بحث و انتقاد قرار گرفته است و مخالفان و موافقان بسیاری داشته است.

وی افزود: به ‌طور کلی، پژوهش‌ ها و مطالعات بسیاری در خصوص اثرات زیست محیطی مواد بکار رفته در باروری ابرها انجام شده است و این نتیجه علمی حاصل شده است که مواد استفاده شده در باروری ابرها از لحاظ زیست محیطی ضرری ندارد و مشکلی ایجاد نمی‌کند. همچنین برخی از صاحب ‌نظران معتقدند که ابزار و وسایل بکار رفته در این موضوع بسیار گران قیمت است و این امر صرفه اقتصادی ندارد. اما با توجه به بررسی‌ هایی که انجام شده است، ارزش میزان آب استحصالی نسبت به هزینه انجام عملیات باروری ابرها نسبتا مطلوب و مناسب است. البته به شرطی که انجام عملیات با توجه به مطالعات امکان ‌سنجی منطقه که در بالا به آن اشاره شد، صورت گرفته باشد.

مدیر گروه پژوهشی تعدیل وضع هوا و انرژی ‌های تجدیدپذیر پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور ابراز کرد: بسیاری از کشورهای اروپایی همچنین کشورهای آمریکا و ژاپن و ... از فرآیند باروری ابرها مکررا استفاده کرده ‌اند و اگر این امر توجیه اقتصادی نداشت و مناسب نبود، قطعا در چنین کشورهایی انجام نمی شد. باروری ابرها به صورت سنتی و قدیمی با استفاده از مواد و پخش آن به صورت‌ های مختلف انجام می ‌گیرد، اما امروزه با گسترش روش‌ های نوین نظیر یونیزاسیون جو پایین یا تحریک لایه‌ های فوقانی جو نظیر یونسفر زمین با استفاده از امواج الکترومغناطیس در حال تحقیق و بررسی است.

وی گفت: با توجه به پتانسیل‌ های موجود، پژوهش و بررسی برای روش‌ های نوین به صورت پراکنده توسط شرکت ‌های مهندسی آب و هوا در ایران صورت گرفته است. البته بررسی کارایی و نتیجه ایجاد بارش در برخی مناطق هنوز در حال بررسی است و نتیجه آن هنوز به صورت علمی گزارش نشده است. روش ‌های نوین در حال تحقیقات است و عملیاتی نشده است و اغلب در مرحله تحقیقات بوده و دستاوردهای آن با ممارست و تحقیق به دست می ‌آید.

ضرورت تخصیص بودجه مناسب برای حل چالش ‌های کمبود آب و خشکسالی

سهیلا جوانمرد تصریح کرد: یکی از چالش ‌های کشور ایران کمبود آب و خشکسالی است؛ لذا باید برای انجام تحقیقات در مراکز تحقیقاتی مرتبط در این خصوص بودجه مناسبی برای آن در نظر گرفته شود تا نیازمند بیگانگان نباشیم و اگر حمایت و تخصیص بودجه در این خصوص صورت گیرد، پژوهشگران این حوزه می ‌توانند تحقیقاتی که لازمه و ضروری این کار است را به بهترین شکل ممکن به ارمغان آورند.

وی با اشاره به کتاب "مدیریت ریسک خشکسالی" تالیف شادروان جواد بداق جمالی و دیگر همکاران به عنوان منبعی مناسب که در این حوزه انجام شده، افزود: فیزیک ابر، پایه بارورسازی ابر است و باید به عنوان رشته بسیار جدی به آن توجه شود. کشور ایران دارای مختصات جغرافیایی خاصی است. بنابراین نباید اجازه دهیم که درگیر بحران و چالش شود و بعد برای رفع آن اقدام کنیم.

باروری ابرها حدود ۵ تا ۳۰ درصد به میزان بازده بارش طبیعی می‌ افزاید

مدیر گروه پژوهشی تعدیل وضع هوا و انرژی های تجدید پذیر پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور عنوان کرد: در کشور ایران پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، طرح امکان ‌سنجی باروری ابرها در حوضه‌ های آبریز سی ‌گانه کشور را برای وزارت نیرو انجام داده است و با استفاده از شاخص ‌های متفاوتی که محاسبه شد، حوضه‌ های آبریز از نظر اولویت بارورسازی ابرها طبقه‌ بندی شد. با توجه به نوسانات پارامترهای اقلیمی از جمله دما و بارش در سال‌ های اخیر، بایستی مطالعات اقلیمی برای باروری ابرها به روزرسانی و نقشه‌ های پتانسیل باروری ابرها استخراج شود.

سهیلا جوانمرد یادآور شد: به عنوان مجری در این پروژه حضور داشتم و با دقت در نتایج و مطالعات، پتانسیل ‌های موجود و راهکارهای مناسب این حوزه را به دست آوردیم. این طرح در چند استان مختلف در کشور انجام شده و نتایج خوبی را به ارمغان آورده است. این نکته حائز اهمیت است که کارایی بارش طبیعی از ابر حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد است و با عملیات باروری ابرها حدود ۵ تا ۳۰ درصد به میزان بازده بارش طبیعی می ‌افزاید. زیرا تنها بعضی از ابرها پتانسیل بارش دارند و به ‌ویژه ابرهای همرفتی عمیق که میزانی آب قابل بارش داشته باشند، در این خصوص قابلیت دارند.